Pokuta (2007), czyli skutki nieporozumienia

tytuł oryginalny: Atonement

reżyseria: Joe Wright

scenariusz: Christopher Hampton

muzyka: Dario Marianelli

produkcja: Francja, USA, Wielka Brytania

gatunek: melodramat

„Pokuta” to pierwszy z kolekcji trzech filmów z Keirą Knightley,  po który sięgnęłam. Nie widziałam także innych dzieł z dorobku Joe’go Wrighta. Nie wiedziałam więc właściwie,, czego się mogę spodziewać i nie miałam zbyt wygórowanych oczekiwań. Dostałam solidny i całkiem ciekawy obraz, choć niewątpliwie mógł być zdecydowanie lepszy.

Trzynastoletnia Briony Tallis (Saoirse Ronan) pochodzi z zamożnej angielskiej rodziny. Ma niezwykle bujną wyobraźnię, a jej ogromną pasją jest pisanie opowiadań i sztuk teatralnych. Próbuje nawet zaangażować swoją kuzynkę Lolę (Juno Temple) oraz bliźnięta Jacksona i Pierrota do ról w swoim przedstawieniu. Pewnego dnia dziewczynka widzi niejednoznaczną scenę pomiędzy jej siostrą Cecilią (Keira Knightley) a podkochującym się w niej synem służącej, Robbie’m Turner’em (James McAvoy). Gdy Briony odkrywa jego sprośny list miłosny skierowany do Cecilii, nabiera coraz więcej podejrzeń odnośnie jego zamiarów. Wkrótce zostaje oskarżony o przestępstwo, którego nie popełnił i trafia do więzienia. Po długiej rozłące zakochani spotykają się ponownie. 

„Pokuta” to przyzwoita i całkiem zajmująca produkcja. Historia wyłamuje się ze schematów, pomysł okazał się dość oryginalny. Wątek miłosny nie jest tak oczywisty i radosny jak zwykle, na ścieżce do szczęścia bohaterowie spotykają niemal same przeciwności. Mimo wspaniałego potencjału, obraz znacznie traci na tym, w jaki sposób została poprowadzona akcja. Pierwsza połowa filmu jest porządna i niezwykle wciągająca. Poznajemy całą galę przedziwnych i niespotykanych bohaterów, którzy właściwie niewiele wiedzą o sobie nawzajem. Briony nie znajduje dobrego porozumienia z siostrą i nie dogaduje się z kuzynami, Cecilia i Robbie zakochują się w sobie nawzajem znając się dość pobieżnie. Największą tajemnicą jest jednak Paul Marshall, bogacz i właściciel fabryk czekolady. Szkoda, że w późniejszej części ekranizacji jego postać pozostaje gdzieś w tle. Niestety, gdy przeskakujemy w czasie cztery lata do przodu, wspaniały klimat wytworzony przez Wrighta nagle pryska. Zakończenie ratuje jednak całość, okazuje się nieprzewidywalne, a przede wszystkim niesztampowe. 

Z jednej strony wykonanie jest więc beznadziejne, ale z drugiej znakomite. Twórcom nie udało się w intrygujący sposób opowiedzieć całej historii. Spłycili niektóre wątki, chwilami produkcja staje się chaotyczna i niespójna. Przyczyniła się do tego również zaburzona chronologia. Widocznie Wright chciał być oryginalny w realizacji – wymieszał ze sobą wydarzenia sprzed różnych okresów. Niektóre ujęcia oglądamy nawet dwa razy tylko, że z różnych perspektyw. Niby fajnie, ale jednak coś tu nie gra. O ile jeszcze na początku wszystko się jakoś łączy, później jest coraz gorzej.  Niektóre sceny dłużą się niemiłosiernie, a wnoszą tak naprawdę niewiele, inne są zbyt dynamiczne. Według mnie zbyt ‘odważny’ montaż sprawił, że dzieło chwilami ciężko się ogląda. Wspaniałą stroną wykonania jest za to warstwa artystyczna. Scenografia jest doskonała, zachwycają szczególnie sceny plenerowe i w bogatych wnętrzach. Z wyrazistych kostiumów zapamiętałam ładną, zieloną suknię Keiry. Oscarowa ścieżka dźwiękowa wydała mi się przecudna i niezwykła. Połączenie dźwięków instrumentów i odgłosów klawiszy maszyny do pisania okazało się znakomitym pomysłem.

Keira Knightley stała się aktorką numer jeden w kategorii melodramaty i filmy kostiumowe. Ilość takich ról w jej dorobku niekoniecznie staje się jednak proporcjonalna do jakości kolejnych kreacji. W jej grze brakuje świeżości, to sprawiło, że jako Cecilia Tallis niczym się nie wyróżnia ani nie zwraca uwagi. Spisała się poprawnie, ale nie pokazała zupełnie nic nowego. Jej bohaterka wydaje się jednowymiarowa i nieciekawa, w końcu przesuwa się nawet na drugi plan. Na dobrą sprawę  dowiadujemy się o niej naprawdę niewiele, chwilami ciężko uwierzyć w jej miłość. Nie ukrywam, że ku mojemu wielkiemu zaskoczeniu najlepiej poradził sobie James McAvoy. Zagrał znakomicie i niesamowicie przekonująco. Widać, że aktor bardzo wczuł się w rolę, dzięki temu udało mu się świetnie ukazać uczucia i emocje Robbie’go – od wielkiego zauroczenia, przez szaleńcze pożądanie, strach, gniew, aż do smutku i żalu. Na ekranie wspaniale ukazał jego różne oblicza. Stworzył intrygującą i fascynującą postać, która przez tragiczne nieporozumienie straciła niemal wszystko – dom, ukochaną i swoje dawne życie. W roli Paula Marshalla epizodyczne wystąpił genialny Benedict Cumberbatch. Jego gra okazała się brawurowa i bezbłędna, jak zwykle każdy gest i mimika zostały doskonale opanowane. Po jego zachowaniu, intonacji głosu, a nawet oczach można domyśleć się, że coś ukrywa. Po seansie ciężkostrawnej (tak, to idealne określenie) „Nostalgii anioła” mam uraz do Saoirse Ronan. Tutaj poradziła sobie dobrze, tym bardziej, że miała dopiero czternaście lat. Cały czas niestety przypominała mi się jej bohaterka z owego nieszczęsnego filmu, równie irytująca jak Briony Tallis. Mimo całkiem udanej roli, moim zdaniem nominacja do Oscara to przesada. Nie mam pojęcia, kto dobrał Romolę Garai jako jej starszą wersję – powiem tylko, że to wielka pomyłka.

„Pokuta” to dobry, ale nie porywający film. Warto obejrzeć przede wszystkim dla fenomenalnego Jamesa McAvoy’a, pięknej muzyki i nietuzinkowej historii. Miało być 6, ale niech będzie naciągane 7.

Ocena: 7/10