Stulatek, który wyskoczył przez okno i zniknął (2013), czyli dynamit, słoń i tajemnicza walizka

tytuł oryginalny: Hundraåringen som klev ut genom fönstret och försvann

reżyseria: Felix Herngren

scenariusz: Felix Herngren, Hans Ingemansson

muzyka: Matti Bye

produkcja: Szwecja

gatunek: przygodowy, czarna komedia

Właściwie wszystkie postacie wykreowane przez twórców filmowych na stałe zapisały się w historii kinematografii. Niektóre jednak wyróżniają się na tle innych i pozostają w pamięci na znacznie dłużej. Mam na myśli głównie bohaterów dzieł uznawanych już za klasykę lub tych, które są szczególnie odkrywcze w swoim gatunku. Niewątpliwe każdy widz dysponuje jednak własnymi typami, które mają dla niego unikalne znaczenie. Co sprawia, że to właśnie one przykuwają naszą uwagę na dłużej? Czy do tej gali nadzwyczajnych osobowości dołączy stulatek, który wyskoczył przez okno i zniknął?

Uwielbiający eksplozje Allan Karlsson (Robert Gustafsson) mieszka w domu spokojnej starości. Nadal jednak cieszy się świetnym zdrowiem, choć w życiu przeszedł już niemal wszystko. Podróżował po świecie, poznał m.in. generała Franco, Stalina, prezydenta USA Trumana i Reagana, a nawet brata Alfreda Einsteina. W dniu swoich setnych urodzin, w czasie gdy personel przygotowuje tort i przyjęcie, wyskakuje przez okno i ucieka z ośrodka. Bez żadnego planu, z garścią monet w kieszeni idzie na stację. (Nie)fortunny zbieg okoliczności sprawia, że spotyka tam członka gangu motocyklistów, który akurat przewozi cenny łup. Niemal przez przypadek w ręce Allana trafia walizka pełna pieniędzy.

Jednym z najbardziej sprawdzonych przepisów na dobre kino jest ukazanie niezwykłych losów człowieka od samego początku do samego końca. Uniwersalnym przykładem wydaje się „Forrest Gump”, który okazał się niesłychanym sukcesem i zdobył aż siedem Oscarów. Ponad dekadę później przyszedł czas na „Ciekawy przypadek Benjamina Buttona”, w którym David Fincher w zaskakujący sposób odświeża konwencję. W 2013 roku znalazło się i miejsce dla „Stulatka, który wyskoczył przez okno i zniknął”. Obok tak intrygującego tytułu wręcz nie da się przejść obojętnie. Mam wrażenie, że często im bardziej skomplikowane hasła, tym większa nasza ciekawość tego, co dzieje się na ekranie. Plakat ukazujący staruszka w różowym przebraniu słonia z dynamitem w dłoni sugeruje, że to szalona i wybuchowa komedia z nietuzinkowymi bohaterami. Takie przypuszczenie okazuje się jak najbardziej trafne, gdyż taki obraz idealnie oddaje charakter filmu.

Szwedzi próbują swoich sił łącząc pastisz ze sprawdzonym schematem, któremu nadają jednak zupełnie nowy wyraz. Nie wahają się sięgać po sprawdzone gagi (np. stłuczki samochodowe), ale nie boją się także eksperymentować. Skupiają się przede wszystkim na komizmie sytuacyjnym, który okraszają niespożytą dawką czarnego humoru. Nie znajdziecie więc tutaj banalnych żartów słownych z najniższej półki. Nie przypominam sobie, kiedy tak dosadnie wyśmiewano wszelki tragizm. Brak powagi w filmie pozbawia go, niestety, ładunku emocjonalnego. Widzowi z ust nie schodzi uśmiech, trudno mu się jednak wczuć w sytuację bohaterów i prawdziwie zaangażować się w całą historię. Odbiera jej to jakiejkolwiek głębi i ostatecznie klasyfikuje na półce tylko wśród innych świetnych komedii. Z pewnością, jest to znaczące wyróżnienie, ale myślę, że rezygnując nieco z elementów komediowych mogłoby powstać coś więcej. Może po prostu po zwiastunie spodziewałam się czegoś innego? „Stulatek…” okazuje się jednak niesłychanie optymistyczny i stanowi dobrą receptę na poprawę humoru.

Twórcy ujawniają swoją zadziwiającą pomysłowość i nieograniczoną wyobraźnię, czyniąc głównym bohaterem doświadczonego przez los mężczyznę. Pomimo wieku wcale nie zamierza odchodzić z tego świata, wręcz przeciwnie. Ucieczka z domu starości ma mu umożliwić jakby odrodzenie się na nowo. Od Allana bije niezwykle pozytywne nastawienie do świata i pragnienie poszukiwania nowych doznań. Swoje życie traktuje właściwie jak ekscytującą przygodę, z której warto czerpać, ile tylko się da. Po drodze dowiadujemy się o najciekawszych wydarzeniach, które niekiedy wspomina z niemałym utęsknieniem. Odnoszę wrażenie, że w tym ogromie wrażeń i postaci po pewnym czasie gubi się trochę sam Karlsson. Część epizodów nie wnosi tak naprawdę nic do fabuły, staje się jedynie pretekstem do kolejnych żartów. Ostatecznie reżyserowi udaje się jednak wyjść cało z sytuacji i nigdy nie przekracza granicy dobrego smaku.

O dziele Felixa Herngrena mówi się jako o szwedzkiej odpowiedzi na „Forresta Gumpa”. Nie jest to jednak arcydzieło, któremu należy się niebywałe uznanie, choć muszę szczerze przyznać, że Forrest ma czego Allanowi zazdrościć. Już dawno nie widziałam tak dziwacznej i wesołej opowieści. Seans stanowi czystą przyjemność i doskonałą rozrywkę. Trudno mówić tutaj o grze aktorskiej, gdyż cała obsada na dwie godziny po prostu staje się swoimi postaciami. Każdy wnosi coś do tego obrazu i sprawia, że jest tak czarujący i nienachalnie zabawny. Perfekcyjnie ucharakteryzowany Robert Gustafsson zdecydowanie sprawdza się w tytułowej roli. Przykładając odpowiednią uwagę do scenografii, uczyniono z niej znakomite tło dla rozgrywającej się historii. Zdjęcia są dość klasyczne i niezbyt nowatorskie, ale nadają całości barwnego klimatu. Warto docenić wyśmienicie skomponowaną, elektryzującą ścieżkę dźwiękową.  

„Stulatek, który wyskoczył przez okno i zniknął” to idealna propozycja dla wielbicieli (czarnego) humoru oraz dla tych poszukujących niezobowiązującego i lekkiego filmu. Serdecznie polecam!

Ocena: 7/10